De Scoria Brick, een bijzondere oud gebakken klinker
De oorsprong van de Scoria Bricks
Men neemt vaak aan dat recycling iets van onze tijd is, maar dat is niet nieuw. Eind 19e eeuw produceerden hoogovens jaarlijks miljoenen tonnen ijzer. Bij elke ton ijzer ontstond ongeveer een ton afvalslakken. Men moest voor dit afval een oplossing bedenken: afvoeren of hergebruiken.
Aan de Teesside, langs de rivier de Tees nabij Middlesbrough in Engeland, gebruikte men afvalslakken om de drassige grond te verstevigen en op te hogen. Nadat ze deze drassige gebieden hadden gevuld, begonnen ze er waterkeringen mee te bouwen. De echte doorbraak van hoogovenslak kwam echter in 1872, toen Joseph Woodward de Tees Scoria Brick Company oprichtte.
Hier produceerde men de Scoria bricks zoals we die nu kennen.
De smeltende slakken tapte men van de onderkant van de hoogoven af en transporteerde ze via een spoorlijn naar Woodwards fabriek. Daar goten ze de slakken in baksteenvormige mallen. Binnen enkele minuten stolde de nog roodgloeiende slak. Op het juiste moment kiepten ze de slak uit de mal op een transportband en bakten die in een oven. Na drie dagen waren de bakstenen perfect, zo mooi dat mensen ze vandaag de dag nog bewonderen en waarderen!
Toepassingen Scoria bricks
De wegen waren in die tijd vaak helemaal niet bestraat, of bestraat met kasseien. Hierdoor waren deze erg hobbelig. De Scoria bricks bleken echter onbreekbaar, waterdicht, mooi vlak en zeer duurzaam. Daarom was dit een prachtig alternatief voor de kasseien. Deze Scoria bricks werden zelfs in afvoerkanalen gelegd omdat ze ‘chemisch-proof’ zijn. Ook waren ze, omdat ze maatvast zijn, veel gemakkelijker te verwerken. Bovendien goedkoop en in overvloed. Door het succes van de Scoria brick werden deze stenen niet alleen nabij Middlesbrough en Groot Britannië gebruikt, maar gingen zij al snel de hele wereld over. Veel gingen er naar Canada en West-Indië. Kleinere hoeveelheden gingen er naar Nederland (1 van de eerste afnemers), België, de VS, Zuid-Amerika en Afrika. Alleen in 1912 werden al meer dan 10 miljoen Scoria bricks geëxporteerd.
Ondergang van de Scoria
In de jaren 30 kwam de teloorgang. Voor de chique auto passagiers waren de wegen van Scoria bricks niet vlak genoeg. Men begon de mooie, door het verkeer blauw opgepoetste, Scoria bakstenen te vervangen door asfalt. Zodoende kwam er steeds minder vraag naar de mooie blauwe klinkers. Ook het leggen van deze klinkers was veel arbeidsintensiever als het aanleggen van een asfalt weg. Zodoende ging de Tees Scoria brick Company failliet in 1966.
De nalatenschap van een iconisch product
Toch heeft deze fabriek een indrukwekkend product achtergelaten. Deze Scoria bricks liggen nog steeds in onze tuinen en straten. Het meest voorkomend is toch de gewone baksteen. Al heeft de Tees Scoria brick Company veel verschillende vormen gemaakt:
Scoria brick een duurzaam product
De Scoria brick is een typisch duurzaam product waarvan we nu meer dan 100 jaar laten nog steeds gebruik van maken. steeds meer en meer wordt deze hard gebakken klinker gewaardeerd om zijn mooie kleuren. Op veel plaatsen is een verhaal te lezen dat deze Scoria brick gebakken is van grijze klei uit de Theems. Deze verhalen zijn echter pure verzinsels en, zoals zo vaak gebeurd op het internet, door velen blind overgeschreven.
