De Scoria Brick, een bijzondere oud gebakken klinker

De Scoria brick, een bijzondere oud gebakken klinker met een prachtige blauw grijze kleur. Waar komt deze klinker vandaan en waarvan is de Scoria brick gebakken? De Scoria brick, of zoals sommige zeggen Scorio brick, is een typisch duurzaam product geproduceerd uit gerecycled materiaal.

In het algemeen wordt aangenomen dat recycling echt iets van onze tijd is maar dit is echter niets nieuws. Eind 19^e eeuw werden in hoogovens jaarlijks miljoenen tonnen ijzer geproduceerd. Bij het produceren kwam bij iedere ton ijzer een ton aan afval slakken vrij. Voor dit afvalproduct moet een oplossing bedacht worden: afvoeren of hergebruiken.

Aan de Teesside, langs de rivier de Tees, in de buurt van Middlesbrough in Engeland ging men de afvalslakken gebruiken om de drassige grond  te verstevigen en op te hogen. Toen deze drassige gebieden gevuld waren is men begonnen om er waterkeringen mee te bouwen. De echte doorbraak van de hoogovenslak kwam echter in 1872 toen Joseph Woodward de Tees Scoria brick Company oprichtte.

Hier werden de Scoria bricks gemaakt zoals we die nu kennen.

De gesmolten slakken werden van de onderkant van de hoogoven afgetapt en via een spoorlijn naar de fabriek van Woodward getransporteerd. Hier werden de slakken in baksteenvorm mallen gegoten. In een paar minuten was de slak nog roodgloeiend maar toch gestold. Op precies het juiste moment werd de slak uit de mal op een transportband gekiept en gebakken in een oven. Na drie dagen waren de bakstenen perfect en zo mooi dat ze vandaag de dag nog gezien en bemint worden!

Toepassingen Scoria bricks
De wegen waren in die tijd vaak helemaal niet bestraat, of bestraat met kasseien. Hierdoor waren deze erg hobbelig. De Scoria bricks bleken echter onbreekbaar, waterdicht, mooi vlak en zeer duurzaam. Daarom was dit een prachtig alternatief voor de kasseien. Deze Scoria bricks werden zelfs in afvoerkanalen gelegd omdat ze ‘chemisch-proof’ zijn. Ook waren ze, omdat ze maatvast zijn, veel gemakkelijker te verwerken. Bovendien goedkoop en in overvloed. Door het succes van de Scoria brick werden deze stenen niet alleen nabij Middlesbrough en Groot Britannië gebruikt, maar gingen zij al snel de hele wereld over. Veel gingen er naar Canada en West-Indië. Kleinere hoeveelheden gingen er naar Nederland (1 van de eerste afnemers), België, de VS, Zuid-Amerika en Afrika. Alleen in 1912 werden al meer dan 10 miljoen Scoria bricks geëxporteerd.

Ondergang van de Scoria
In de jaren 30 kwam de teloorgang. Voor de chique auto passagiers waren de wegen van Scoria bricks niet vlak genoeg. Men begon de mooie, door het verkeer blauw opgepoetste, Scoria bakstenen te vervangen door asfalt. Zodoende kwam er steeds minder vraag naar de mooie blauwe klinkers. Ook het leggen van deze klinkers was veel arbeidsintensiever als het aanleggen van een asfalt weg. Zodoende ging de Tees Scoria brick Company failliet in 1966.

De nalatenschap van een iconisch product
Toch heeft deze fabriek een indrukwekkend product achtergelaten. Deze Scoria bricks liggen nog steeds in onze tuinen en straten. Het meest voorkomend is toch de gewone baksteen. Al heeft de Tees Scoria brick Company veel verschillende vormen gemaakt:

De Scoria brick is een typisch duurzaam product waarvan we nu meer dan 100 jaar laten nog steeds gebruik van maken. steeds meer en meer wordt deze hard gebakken klinker gewaardeerd om zijn mooie kleuren. Op veel plaatsen is een verhaal te lezen dat deze Scoria brick gebakken is van grijze klei uit de Theems. Deze verhalen zijn echter pure verzinsels en, zoals zo vaak gebeurd op het internet, door velen blind overgeschreven.

Een greep uit ons assortiment: